Aannames: we hebben ze, ze beïnvloeden ons functioneren en niet zelden maken ze ons minder effectief. Wat valt er tegen te doen?
Zondagmiddag 15.00 uur. Mijn telefoon trilt naast me op de tuinbank. Een collega ondernemer. Een bericht in onze app groep voor dringende hulpvragen. Over een offerte die uitstaat. ‘Het leek na allerlei omwegen dat het nu rond was voor die prijs. Maar nu wil de leidinggevende die de handtekening moet zetten morgen met me bellen. Ik kan me voorstellen dat ze over korting begint. Ik wil eigenlijk uit principe aan de volle prijs vasthouden. Hadden ze maar niet zo moeilijk moeten doen. Hebben jullie suggesties voor argumenten die ik in het gesprek kan gebruiken?’
Aannames zijn overal
Aannames zijn aanwezig bij alles wat we doen. Zoals bovenstaand duidelijk illustreert. Grote kans dat jij nu zelf ook aan een situatie terugdenkt waarin je vertrok vanuit een onjuiste aanname.
En heb jij wel eens last gehad van de aanname dat je tijdens je vakantie onmisbaar bent? Ik wel. Dat je tot vlak voor vertrek je een slag in de rondte werkte.
Of herken je je tegenwoordig geen dag zonder je smartphone kunt? Je voelt je compleet onthand wanneer je hem per ongeluk niet mee hebt genomen ergens naar toe. En stel dat je je voorneemt dat je dit wel kunt? Zou het niet fijn zijn wanneer je jouw brein echt rust kunt geven in jouw vakantie? We krijgen immers al zoveel prikkels binnen.
Aannames koesteren
Dat we aannames koesteren is onontkoombaar. Veel aannames komen voort uit onze neiging om snel te oordelen, en die snelheid is een automatisme van ons brein: ze zorgt ervoor dat we in situaties die daarom vragen meteen handelend kunnen optreden. De vraag is of dit handelen altijd even effectief is?
Ga het gesprek aan met een open mind
‘Aannames zijn dodelijk voor je effectiviteit’, zei een manager uit NLP Business Master opleiding recent. Zij had haar oordeel altijd al klaar voordat ze überhaupt in gesprek was met en medewerker. ‘Doordat je als manager bijvoorbeeld denkt dat je mensen de kantjes er vanaf lopen’, zegt ze, ‘ga je met een gekleurde bril naar hun werk kijken. De onderlinge relaties worden daardoor stroef en er ontstaat een sfeer van wantrouwen.’ Maar vaak is er helemaal geen sprake van onwil. ‘Ik heb ontdekt dat mijn medewerkers simpelweg een andere houding hebben tegenover het werk. Misschien zijn ze gewoon minder ambitieus. De negatieve sfeer was mede het gevolg van mijn aanname, niet van hun onwil.’
De eerste stap is proberen je van je aannames bewust te worden. Daarvoor is het belangrijk dat je met een open mind, zonder jouw vooroordelen het gesprek aangaat. En nee, dat is niet altijd even gemakkelijk. Als je wilt dat je medewerkers of andere gesprekspartners open zijn, moet je eerst jezelf open stellen. Daar is lef voor nodig. Misschien kom je er wel achter dat je het bij het verkeerde eind had. Dat moet je durven erkennen.
Zet je aannames opzij met NIVEA en ANNA
Aannames zijn dus onontkoombaar. We hebben ze allemaal. De kunst is je daarvan bewust te zijn en zo veel mogelijk te onderzoeken of ze waar zijn. Ik gebruik daarvoor 2 ezelsbruggetjes. De eerste is ‘NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander’. De tweede is ‘ANNA: Altijd Navragen, Nooit Aannemen.’
Dinsdagochtend 10.00 uur. Nieuwsgierig belde ik mijn collega ondernemer. De opluchting klonk door haar stem. Geen vuiltje aan de lucht. Het betrof een vraag over de inhoud van het traject. Geen enkele discussie over de prijs. ‘Ik heb me eerlijk gezegd onnodig druk gemaakt. Toch raar dat ik van het negatieve uitging. Jouw tip om eerst goed door te vragen heeft me echt geholpen. In plaats van vooruitdenken ging ik echt luisteren.’
Zet alle zintuigen in
Met een open mind een nieuwe ervaring (of dit nu een spannend gesprek is op je werk of een nieuwe vakantiebestemming) tegemoet treden, is soms spannend. Het helpt dan om al je zintuigen in te zetten. Door te vertrekken vanuit een ‘vaste aanname’ blijf je in het denken hangen. Geef je zelf ook de ruimte om te horen, voelen, zien en wellicht ook ruiken en proeven. Daarmee krijgt je voorstelling van de werkelijkheid veel meer kleur en vorm én heb je meer mogelijkheden om een keuze te maken die bij die situatie past.
Heb jij last van hardnekkige aannames, wil je die graag kwijt en vervangen door positieve aannames? Of wil jij jouw effectiviteit vergroten? Of meer inzicht in jouw werkmotivatie? Neem dan contact met mij op voor een kennismakingsgesprek waarin we samen de mogelijkheden bespreken hoe jij met meer plezier en effectiever jouw werk kunt doen.