Afscheid nemen: loslaten in het groot en in het klein

Afscheid nemen: loslaten van kleine en grote dingen - verhaal van Irene van Gameren

Afscheid kent vele gezichten. De groeipijn op het moment dat je dochter afscheid neemt van de basisschool. Afscheid en een nieuw begin in één. Hoe anders is het als iemand overlijdt. Dan is het afscheid voor altijd, afscheid van ‘wat nooit zal zijn’. Afscheid nemen betekent hoe dan ook: loslaten, zoals het loslaten van een baan of van gewoonten die niet meer voor je werken.

Deze week werden we geconfronteerd met het verlies van Loes. De 18-jarige Loes overleed door een noodlottig ongeval. Een verlies dat niet onder woorden valt te brengen voor haar ouders, zus, broer en directe vrienden en familie.

Ik heb Loes zelf niet gekend, maar uit de verhalen van haar ouders bleek steeds hoe Loes midden in het leven stond. Ze stond op het punt om haar tienertijd van zich af te schudden, los te laten. Dat gaat niet gebeuren. In plaats daarvan moeten haar ouders hun dochter nu loslaten en vraag ik me af: kán dat, als ouder je kind loslaten?

Afscheid nemen is loslaten

Ze zeggen wel eens dat loslaten begint zodra je kind geboren is. Denk aan het moment dat een kind leert kruipen, voor het eerst naar de peuterspeelzaal gaat of naar de kleuterschool. Al die eerste keren. Alle ouders maken ze mee, en iedereen beleeft ze anders en gaat er anders mee om.

Veel momenten van loslaten zijn ‘eerste keren’ die iedereen meemaakt. De confrontatie met een ‘laatste keer’ zoals de ouders van Loes, daar zijn geen woorden voor. Laat staan een handleiding over hoe je ermee om kunt gaan.

Deze week genoten we van de musical van groep 8, waar mijn oudste dochter Emma aan meedeed. Met een lach en een traan nam zij (en wij ook) afscheid van de basisschool, blij met de mooie en warme afscheidswoorden van haar juf.

Emma moet haar klasgenoten loslaten en de vertrouwde, veilige omgeving van de basisschool. Ik laat het ‘kleine meisje’ los dat haar talenten nu verder mag ontwikkelen op de middelbare school.

Afscheid nemen van een baan of van een eigen bedrijf, dat komt ook vaak voor. Grote kans dat jij dit zelf ook een of meerdere keren bij de hand hebt gehad.

Het ene afscheid gaat je makkelijker af dan het andere. Dat hangt van de omstandigheden af, van de band die je had met de mensen met wie je werkte. Maar óók van je karakterstijlen.

Je karakterstijlen bepalen mede hoe je omgaat met loslaten

De loyale karakterstijl bijvoorbeeld houdt niet van verandering en wil liever dat dingen hetzelfde blijven. De aan-de-top karakterstijl wordt juist enthousiast van nieuw en anders. Die zoekt de uitdaging graag op.

Stel dat je beide karakterstijlen sterk in je hebt. Ja, dat kan 😉 Dan kun je soms letterlijk het gevoel hebben dat je in een spagaat zit. Afhankelijk van je dag of je humeur kies je ervoor iets bij het oude te laten óf juist te gaan voor vernieuwing.

Afscheid nemen kan ook betekenen dat je bepaalde gewoonten of ideeën loslaat. Neem Maaike* die haar leidinggevende functie niet wilde opgeven, maar gelukkig op tijd inzag dat ze het simpelweg niet meer volhield.

In mijn voorbereiding op een gesprek met Maaike stuitte ik op dit prachtige gedicht van Nelson Mandela, dat het proces van loslaten treffend beschrijft.


Loslaten

Loslaten betekent niet, je niet meer betrokken voelen.
Maar ik kan het niet voor een ander doen.

Loslaten is, niet mijzelf losmaken.
Maar het besef dat ik een ander niet kan besturen.

Loslaten is, niet een ander wat toestaan.
Maar hem laten leren door ervaren.

Loslaten is, machteloos toegeven.
Want het resultaat is niet van mij afhankelijk.

Loslaten is, niet een ander willen veranderen of hem/haar de schuld geven.
Maar het beste van mijzelf te maken.

Loslaten is: niet meer zorgen voor.
Maar zorg hebben om.

Loslaten betekent: niet meer vasthouden.
Maar steunen.

Loslaten is, niet oordelen.
Maar anderen de kans geven zichzelf te zijn.

Loslaten betekent niet meer alles willen regelen.
Maar anderen de kans geven de werkelijkheid onder ogen te zien.

Loslaten betekent niet ontkennen.
Maar aanvaarden.

Loslaten betekent, niet langer willen scheiden of twisten.
Maar eigen tekortkomingen zoeken en verbeteren.

Loslaten is niet alles naar mijn hand zetten.
Maar elke dag nemen zoals die komt en daar plezier in hebben.

Loslaten is niet iedereen bekritiseren en veroordelen.
Maar proberen te worden waarvan ik droom.

Loslaten is niet het verleden betreuren.
Maar groeien en leven naar de toekomst.

Loslaten is minder angst
en meer liefhebben.

– Nelson Mandela

Ik heb dit gedicht meermalen gelezen en iedere keer raakt het weer iets anders in mij. Ongetwijfeld springen er voor jou ook zinnen uit die haarfijn aansluiten bij jouw recente ervaring(en).

Zo ook bij Maaike die na jaren van duwen, trekken en heel hard werken tot de conclusie kwam dat het niet meer lukte: “Het werk lukte wel, maar het lukte niet voor mijzelf. Ik werd er niet blij van. Ik werd niet gevoed en voelde dat ik alsmaar aan het strijden was. Dus in die zin lukte het niet.”

Bij Maaike raakte deze strofe van het gedicht haar het meeste in haar kern:

Loslaten is, niet oordelen.
Maar anderen de kans geven zichzelf te zijn.

“Ik heb te veel geprobeerd om mijn ideeën en mijn gedachten over management op te leggen aan het bedrijf waar ik werkte,” vertelt Maaike. “Daardoor werd ik teleurgesteld en gaf ik de ander en de organisatie niet de kans zichzelf te zijn. Iedereen en elke organisatie heeft zijn eigen proces. Ik heb moeite gehad met dat te onderkennen in dit bedrijf en ben er vaak en veel tegenaan gelopen.”

Ze besluit: “Het is goed om afscheid te nemen – ik doe nu een stap terug en laat de speelvloer aan hen. Ik laat dit bedrijf los. Het heeft me vastgehouden, in beslag genomen en ook veel gebracht. Maar ik mag het nu loslaten en dat voelt als een bevrijding.”

Wat laat jij deze zomer los?

De zomerperiode is een periode van reflectie, van loslaten en afscheid nemen. Maar ook een tijd van plannen maken, nieuwe herinneringen creëren, spelen, ontspannen én genieten van de mensen die je dierbaar zijn.

Vaak nemen we in de zomertijd voor dingen waar we anders niet of onvoldoende aan toe komen. We maken ruimte voor nieuwe plannen. Misschien maak je letterlijk ruimte in je (werk)omgeving: opruimen 😉 Of maak je ruimte om aan te voelen waar jij nu echt energie van krijgt en wat niet. Zodat je daarop jouw keuzes kunt baseren, kunt loslaten wat jou niet meer dient én daarna vol energie aan de slag kunt gaan.

Om je te helpen reflecteren, heb ik 2 korte schrijfopdrachten voor jou voor deze zomer:

1. Herinneringen koesteren

Stap 1: Neem 5 minuten om een dit-ga-ik-loslaten lijstje te maken. Waar moet je (of wíl je) afscheid van nemen deze zomer? Denk aan dingen op en rond het werk of gewoonten waar je afscheid van wilt nemen. Maar ook aan contacten die je leegzuigen en waar je een punt achter wilt zetten. Waarschijnlijk wordt het lijstje langer dan je van tevoren had gedacht.

Herinneringen koesteren bij het loslaten - Irene van Gameren

Stap 2: Wat zijn de 5 meest waardevolle herinneringen uit de periode die achter je ligt die je wilt meenemen en koesteren van de dingen waar je afscheid van neemt? Beschrijf deze herinneringen zo zintuigelijk mogelijk. Wat zie je, hoor je, denk je en voel je bij deze herinneringen? Misschien wil je er zelfs beelden aan toevoegen.

NB: laat je niet beperken door het aantal; misschien heb jij veel meer herinneringen die je wilt vastleggen voor jezelf.

2. Loslaten onderzoeken

Laat je gedachten eens enkele minuten gaan over het woord ‘loslaten’ . Schrijf jouw persoonlijke gedachten over loslaten op, jouw associaties en wat er nog meer bij je opkomt en je aan het papier wilt toevertrouwen. Lees dit op een later moment (na pakweg twee dagen) nog eens rustig na en beschrijf dan wat jouw belangrijkste inzicht is uit deze oefening. Wat vertelt dit inzicht jou? Hoe kan het je helpen om meer ruimte te creëren voor jezelf en jouw ideeën?

Wil jij na de zomer verder onderzoeken wat loslaten voor jou lastig maakt? Maak dan nu een afspraak voor een karakterstijlen scan en ontdek hoe je op een andere manier kan omgaan met loslaten. Want als je je karakter beter begrijpt, kan je keuzes maken die écht bij je passen.

* De naam Maaike is om privacyredenen gefingeerd

Schrijf je wijs – maak contact met je innerlijke stem

Inzicht krijgen in jouw werkmotivatie - schrijf je wijs

Schrijven is een geweldige manier om bewuster in je leven te staan. Om te ontdekken wat jou motiveert in jouw werk. Door dagelijks op papier bezig te zijn met je dromen, ambities en doelen schrijf je ze dichterbij!

Ontdek hoe je gedachten in elkaar zitten

Schrijven is een goede manier om je gedachten te ordenen. Om er op die manier achter te komen wat je precies denkt, en welke gevolgen dat heeft voor jouw werk en leven. Door regelmatig te schrijven over dingen die je bezighouden, situaties die je meemaakt en de doelen die je wilt bereiken, krijg je meer grip op je leven.

Schrijven helpt je ook om mentaal fit en in balans te blijven. Zelf pak ik pen en papier wanneer ik merk dat mijn gedachten in een kringetje gaan. Bij mij zorgt schrijven ervoor dat mijn ideeën weer gaan stromen. Zo is tijdens het schrijven het idee voor mijn eerste boek ontstaan.

Ontdek wat je wilt en hoe je dit kunt bereiken

Door regelmatig te schrijven over je werk krijg je veel dingen duidelijk. Zo kun je bijvoorbeeld ontdekken wat jij precies wilt in jouw werk, wat jou juist wel en niet motiveert en hoe je jouw doelen kunt bereiken.

In dit artikel deel ik graag een drietal praktische schrijfoefeningen die je helpen meer inzicht te krijgen in wat jou echt motiveert in jouw werk en de dingen die jij belangrijk vindt. Door deze oefeningen te doen, ga je stap voor stap ontdekken wat jouw ambities zijn, wat jouw missie is en hoe je die kunt verwezenlijken.

  1. Plan een dagelijks schrijfmoment in

Neem iedere dag de tijd om te schrijven. Plan een vast moment in, bij voorkeur in de ochtend, om te schrijven over je werk en leven. Julia Cameron adviseert in haar boek om iedere morgen 3 pagina’s te schrijven, je eigen Morning Pages. Haar methode gaat uit van twaalf weken. Je kunt bijvoorbeeld ook met jezelf afspreken om dit eerst een week of een maand te doen en te kijken wat het je oplevert aan inzichten.

Dat klinkt misschien abstract, maar het is eenvoudiger dan het klinkt, zo weet ik uit eigen ervaring. Begin gewoon te vertellen op papier. Denk niet na over wát je wilt schrijven, laat de woorden komen. Het is niet belangrijk waar je mee begint, áls je maar begint. Schrijf bijvoorbeeld over wat je wilt bereiken, waarom je dit wilt bereiken en hoe je dit voor elkaar kunt krijgen.

Je zult merken dat je na een paar dagen steeds sneller contact maakt met je innerlijke stem. Je kunt steeds makkelijker schrijven over je gevoelens, dromen, problemen en de dingen die je fijn vindt. Deze dagelijkse schrijfsels geven je een groot inzicht in je eigen wensen en waar jij naartoe zou willen in jouw werk en leven.

  1. Beschrijf jouw ideale werkdag

Hoe ziet een werkdag eruit in jouw ideale leven? Omschrijf hoe je wakker wordt, hoe je je voelt, wat je doet op deze dag, waar je bent en met wie.
Geef jezelf de tijd en de ruimte om te fantaseren. Niemand zal je tekst (of misschien zelfs tekeningen) lezen of beoordelen. Je mag even genieten van een zee van mogelijkheden.

Deze oefening kun je af en toe herhalen om te ontdekken welke dingen jij belangrijk vindt in het leven. Het is ook erg leerzaam om te kijken hoe dicht je soms al bij je ideale leven bent zonder dat je het door hebt. En voel je vrij om het uit te breiden naar jouw ideale werkweek!

Stel dat je in je ideale dag vroeg opstaat om te gaan (hard)lopen of yoga te doen voor je naar je werk gaat. Wat houdt je tegen om dat morgen direct te doen? Haal die ideale dag naar je toe. Merk hoe dicht je ‘wildste dromen’ soms bij de realiteit liggen!

  1. Maak een motivatielijst

Iedere dag voordat je gaat slapen schrijf je op wat je die dag hebt bereikt. Het gaat hierbij om alles waarover jij je trots voelt en waar je dankbaar voor bent. Dit kan uiteenlopen van ‘mijn administratie bijgewerkt’ tot ‘een geweldige presentatie gegeven voor het managementteam’.

Deze zaken schrijf je op je motivatielijst, een lange lijst met alle dingen die jij bereikt hebt en die je elke dag langer maakt. Door punten toe te voegen aan deze lijst, ervaar je een gevoel van voldoening en tevredenheid.

Een vlugge blik op deze lijst laat je zien wat je de afgelopen tijd allemaal voor elkaar hebt gekregen. Een goede manier om jezelf een flinke dosis zelfvertrouwen te geven. Jij bent duidelijk iemand die dingen gedaan krijgt. En hoe langer deze lijst wordt, des te leuker het wordt om dagelijks nieuwe items toe te voegen!

Vind jezelf opnieuw uit

Vroeger was het hebben van een dagboek de normaalste zaak van de wereld. Nu heet dit ‘journaling’ en het begint weer aan populariteit te winnen. Schrijven over je dagelijkse beslommeringen en je toekomstdromen is dan ook erg nuttig. Het helpt je om jezelf en je wensen beter te leren begrijpen.

Laat je geest tot rust komen

In de publicatie De waarde van schrijven concludeert wetenschapsjournalist Mark Mieras dat schrijven helpt ‘om de ervaringen van het leven te verwerken. Wie schrijft, benoemt vaak emoties en ordent ervaringen. En wie zijn gevoelens in woorden vat, is zijn emoties beter te baas’.

Ook zou schrijven over een negatieve ervaring voor een langere tijd een ont-stressend effect hebben. Of, zoals wel vaker wordt gezegd, ga je dan de therapeutische werking van schrijven ervaren. Volgens Mieras vermijden mensen namelijk het ‘reflectief herkauwen’ van ervaringen. In plaats van negatieve ervaringen telkens te herbeleven in je gedachten, word je door de ervaring op te schrijven gestimuleerd te reflecteren en herinterpreteren. “Naarmate de beschrijving van een negatieve levenservaring concreter en beeldender wordt en meer samenhang begint te vertonen, lijkt de geest van de schrijver tot rust te komen,” aldus Mieras.

Kortom, door structureel te schrijven krijg je meer inzicht in je eigen patronen en motivatie. Een andere manier om dat te bereiken is het doen van een Metaprofielanalyse waar je hier alles over leest.