Uit onderzoek van hoogleraar psychologie Sonja Lyubomirsky blijkt dat slechts 10 procent van ons geluk afhangt van onze omstandigheden. Dat geldt ook voor werkgeluk. Dus hoeveel invloed heb jij zelf op je werkgeluk, en wat hebben jouw karakterstijlen daarmee te maken?
Werkgeluk is een onderwerp dat zeker nog niet in alle organisaties op de agenda staat. Vaak overheerst nog het credo: ‘We zijn hier toch gewoon om ons werk te doen?’ Inmiddels weten we uit wetenschap en praktijk dat gelukkige medewerkers beter presteren en minder vaak ziek zijn. Dus investeren in werkgeluk is wel degelijk zinvol als werkgever, medewerker of ondernemer.
Wat is werkgeluk, voor jou…?
Een eenduidige definitie van werkgeluk is moeilijk te vinden. Nu het thema steeds meer aandacht krijgt in de zakelijke wereld, begint de wetenschappelijke wereld ook wakker te worden. De meest eenvoudige definitie is die van Alex Kjerulf, auteur van het boek . Hij zegt: ‘Werkgeluk is het gevoel van geluk dat je krijgt van je werk’.
Belangrijk is om jezelf af te vragen wat werkgeluk voor jou betekent? Ga jij bijvoorbeeld fluitend op de fiets naar je werk? Of geniet jij van goede gesprekken met collega’s? Of van de prettige onderlinge sfeer? Of van de vrijheid die je krijgt om jouw werk zelf te organiseren en bepalen?
Werkgeluk gaat niet alleen over het ervaren van plezier. Werkgeluk geeft energie, gaat over gevoel en wordt veroorzaakt door positieve emoties. Deze komen op hun beurt weer voort uit (onder andere) goede relaties met andere mensen, resultaten behalen, ergens goed in zijn en kunnen groeien. Zingeving, betrokkenheid, autonomie en inspiratie zijn de sleutelwoorden voor werkgeluk.
Wat bepaalt nu ons werkgeluk?
De mate waarin we ons gelukkig voelen, wordt voor zo’n 50 procent bepaald door karakter, voor 10 procent door omstandigheden en voor 40 procent door bewust gedrag, aldus Sonja Lyubomirsky van de universiteit van Californië.
De kern van werkgeluk is dat werknemers het gevoel hebben dat ze zélf verantwoordelijk kunnen zijn voor een gevoel van geluk op het werk.
Geluk overkomt je niet, het is geen statische toestand.
Tegelijk geldt voor geluk op het werk hetzelfde als voor de liefde: het moet van twee kanten komen. Organisaties die niet hun best doen een aantrekkelijke werkgever te zijn, verliezen de slag om talent.
‘De cirkel was voor mij verhelderend. Slechts 10% is omgeving. Het geluk zit in jezelf! De zon zit in jezelf!’ – Alice Kuiper van Vivente
Hoe je over je werk denkt, heeft ook invloed op je werkgeluk
Jouw overtuigingen bepalen hoe jij de wereld ziet en welke beslissingen je neemt. Veel van deze overtuigingen ontstaan in onze kindertijd. Dit is een onbewust proces dat ons op dat moment beschermt. Maar wat in die tijd behulpzaam was, helpt niet in een totaal andere situatie.
Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) kan je helpen zulke overtuigingen aan te passen. NLP is ontstaan vanuit het bestuderen van gelukkige mensen: wat zijn hun patronen, hoe is hun woordkeuze en hoe gaan ze om met emoties?
Hoewel jouw overtuigingen vaak nog onbewust zijn, kan je je ze vanuit het onbewuste naar het bewuste halen. Hoe praat je over jouw werk en jouw capaciteiten? Focus je je op wat er niet goed gaat en niet leuk is, of kijk je naar alle dingen die je wél leuk vindt?
Bewustwording van jouw gedrag en overtuigingen
Vraag jouw collega’s, partner of vrienden om eens te letten op de manier waarop je spreekt over jouw werk. Grote kans dat je thuiskomt na een dag werken en vooral vertelt wat er minder goed ging.
Neem dan deze uitdaging aan: vertel thuis alleen nog wat er wél leuk was en wat wél goed ging. Het lijkt in eerste instantie alsof je informatie achterwege houdt, maar doe het een tijdje, dan ga je je gegarandeerd anders voelen!
Naast feedback vragen over de manier waarop je spreekt, zijn er ook andere manieren om jouw overtuigingen helpend te maken. Zo kan meditatie je helpen. Ook een dankbaarheids-journal werkt goed. Dankbaarheid is een bijzondere emotie die de focus legt op de fijne dingen in je leven. Alles wat je aandacht geeft, groeit. Daarom is het voor je werkgeluk van belang dat je de focus legt op al het goede in jouw werk. [koppeling naar verhaal Pak de regie in jouw werkgeluk]
‘Nu ik dit weet, zie ik ook hoe we veel effectiever kunnen kijken naar ons medewerkertevredenheidsonderzoek. Want daarin staren we ons vaak blind op de 10% omstandigheden, terwijl we juist veel meer moeten vragen naar de mindset van medewerkers’ – Strategisch beleidsadviseur HR bij een gemeente
Via karakterstijlen werken aan je relaties
Goede relaties op het werk is één van de elementen die we belangrijk vinden in het verbeteren van ons werkgeluk. Net als het hebben van een heldere purpose, plezier hebben met elkaar, focussen op waar je goed in bent én groei.
Voor het ontwikkelen van goede relaties is zicht hebben op jouw eigen karakterstijlen een belangrijke eerste stap. Volgens Sonja Lyubomirsky bepaalt ons karakter voor 50% de mate waarin we ons gelukkig voelen.
Je karakter kan je zien als jouw persoonlijke verdedigingssysteem dat je hebt opgebouwd toen je nog heel jong was. Als je dat weet, begrijp je ook beter dat je – wanneer je nu onder druk staat – automatisch reageert vanuit dit verdedigingssysteem uit je jonge jaren. Je karakter is dan een pantser waarachter je je verschuilt.
Je karakter houdt op die manier elke vorm van keuzevrijheid en verandering tegen. Dat is verbijsterend, en tegelijkertijd biedt het concrete mogelijkheden tot zelfontplooiing. Door je bewust te worden van hoe je karakter werkt en waarop het gebaseerd is, creëer je de mogelijkheid te kiezen hoe je met situaties en relaties in je werk omgaat.
Kompas voor werkgeluk
Deze bewustwording en vrijheid omschrijven we als karakterintelligentie, zoals ook karakterexpert Yvette Hooites Meursing stelt in haar boek Karakterintelligentie – Het kompas voor jouw effectiviteit.
Karakterintelligentie is dus de mate waarin je je bewust bent van en vrij beweegt door je beschermende of verhullende karakter. Hoe bewuster je bent, des te beter je ook jouw eigen gedachten en gedrag kunt sturen – de andere 40% uit de cirkel. Vrijer om kunnen gaan met je karakter vergroot daarmee niet alleen jouw bewegingsvrijheid en effectiviteit, maar ook jouw werkgeluk.
Daarom heb ik een Kompas voor werkgeluk getekend. Zoals je ziet lijkt het op de cirkel van Lyubomirsky, maar heb ik er twee pijlen aan toegevoegd. Want toen ik de cirkel van Lyubomirsky nog eens goed bekeek, dacht ik: ik mis iets. Er is een verband tussen onze aanleg en mindset.
Snel tekende ik de cirkel na en voegde toen twee pijlen toe. Die van aanleg naar mindset, en die van mindset naar omstandigheden. Want in mijn ogen is het klip en klaar: je hebt met jouw mindset invloed op hoe je met jouw omstandigheden omgaat. Bovendien kan je met inzicht in jouw aanleg en karakterstijlen jouw bewuste gedrag en mindset beïnvloeden.
Wow, ook voor mij was het een eyeopener. Ik ben zelfs even gaan googelen of dit verband niet eerder gelegd is. Maar ik heb niets kunnen vinden. Ook mijn business partner Robbert van Opstal vanuit De Mentale Sportschool vond het een logische gedachtegang en de moeite van het delen meer dan waard. Het onderschrijft bovendien onze missie waarom het zo waardevol is om preventief met jezelf en jouw team of organisatie aan de slag te gaan en zo niet alleen ziekte te voorkomen, maar ook te groeien als persoon en organisatie.
‘Werkgeluk is er niet zomaar. Het vergt focus en doelgerichte, blijvende inspanning van management en medewerkers samen.’ – Sonja Lyubomirsky
Helder inzicht brengt je al halverwege
Alles wat je wilt bereiken in je leven vergt een bepaalde mate van inspanning – of het nu gaat om het leren van een beroep, het beter worden in jouw sport of het opvoeden van kinderen. Wanneer je streeft naar meer werkgeluk, is het feitelijk niet anders.
Maar onthoud dat werken aan jouw werkgeluk enorm loont. Voor jezelf én de mensen in de jouw omgeving. Wanneer jij jouw overtuigingen, karakterstijlen en gedragspatronen leert kennen én weet van welke activiteiten jij energie krijgt en wat jou gelukkig maakt in jouw werk, ben je al halverwege op jouw weg naar meer werkgeluk.
De eerste kleine stap is het maken van een afspraak. Samen verkennen we of ik iets voor jou of jouw organisatie kan betekenen. Bij voorkeur persoonlijk onder het genot van een kop koffie of thee.