Gisterenavond heb ik weer samen met onze buren naar de prestatie van het Nederlands elftal gekeken. De mannen hielden ons lange tijd in spanning. Drie minuten extra blessuretijd, wat was ik blij toen de scheidsrechter de wedstrijd affloot. Sport en voetbal is mij met de paplepel ingegoten. Ook al heb ik een man die er weinig van moet weten, zelf volg ik het graag en leef ik fanatiek mee.
Ik begeef me nu wellicht op glad ijs, maar hoe realistisch is het dat Nederland Wereldkampioen wordt? Voor het laatst stonden ze in de finale tijdens het WK van 1978 tegen Argentinië. Mijn vader kan zich die finale als de dag van gisteren herinneren. Hij weet nog precies met wie hij keek, waar hij was en zelfs nog hoe hij zich voelde. ‘Dat was echt een geweldige tijd met Cruijff, van Hanegem en Neeskens. Dat was nog eens echt voetbal.’ Ik hoor het hem zo zeggen. Om de haverklap blikt hij terug op de ‘geweldige’ wedstrijden van vroeger.
Neem dan mijn buurman, die echt helemaal opging in de wedstrijd van gisteren. Hij genoot van de mooie momenten en werd echt pissig van de blunders, zoals de gelijkmaker van Australië met 1-1. Na de wedstrijd verschoof zijn focus weer gelijk naar het werk dat hij dezelfde avond nog wilde verzetten.
Mijn buurvrouw was daarentegen al bezig met de dag van morgen. Het voetbal is ze allang weer vergeten. Het werk dat op haar ligt te wachten heeft haar aandacht én de vrije dag die ze vrijdag met haar zoontje in het vooruitzicht heeft. Hoe zou ze die willen invullen? En dan de vakantie, waar nog niets voor geregeld is. Wat zullen we daar mee doen?
Mijn vader, buurman en buurvrouw vertegenwoordigen in dit voorbeeld de metaprogramma’s: Verleden – Heden – Toekomst. We noemen deze metaprogramma’s ook wel de tijdsoriëntatie. Ligt jouw focus op de voltooide, de tegenwoordige of de toekomstige tijd?
Verleden: Die goeie oude tijd
Personen met dit metaprogramma focussen de aandacht op hoe het was. Ze gebruiken het verleden om vroeger succes of falen terug te halen en meten de toekomst af aan de ervaringen uit het verleden.
De kracht ligt in het reflecteren op het verleden. Deze mensen kunnen er echter moeite mee hebben om van het heden te genieten en/of hebben geen zicht op de toekomst. In het ergste geval zitten ze letterlijk gevangen in hun eigen verleden.
Heden: De kracht van het nu
Dit metaprogramma focust zijn aandacht op hoe het nu is. Deze personen maken zich niet druk om gisteren en morgen. Het draait om de actualiteit, om wat er zich op dit moment afspeelt. Dat is gelijk hun kwaliteit. De keerzijde kan zijn dat zij moeite hebben op het verleden te reflecteren en om vooruit te kijken in de toekomst.
Toekomst: Morgen wordt alles beter
Een persoon met deze voorkeur is helemaal gefocust op hoe het zal zijn in de toekomst. De toekomst regeert het heden. Zijn of haar kracht schuilt in het vooruitzien. Zij hebben alleen de neiging om het verleden af te doen met: ‘wat geweest is, is geweest’. Ook kunnen zij moeite hebben met genieten van het heden.
Hoe ontdek je dit metaprogramma bij de ander?
Je kunt dit metaprogramma ontdekken door de volgende vraag stellen:
Wat houd je momenteel bezig?
Het antwoord op deze vraag geeft je onherroepelijk duidelijkheid over de tijdsoriëntatie van de betreffende persoon.
De meest flexibele personen beheersen het systeem
Zoals bij alle metaprogramma’s draait het om het ontwikkelen van gedragsflexibiliteit. Wil je kunnen genieten van een voetbalwedstrijd, dan is het handig om je aandacht bij het nu te hebben. Heb jij als (project)manager een belangrijke opdracht uit te voeren dan wil je leren van ervaringen uit het verleden en aandacht hebben voor de toekomst. Alleen al om te bepalen wat het eindresultaat moet worden, wat het doel van de opdracht is en wat de meest effectieve weg zal zijn om daar te komen.
Ben je nieuwsgierig naar meer toepassingen van metaprogramma’s? Wil jij ontdekken wat jouw voorkeursstijlen zijn voor denken en handelen? Wil jij weten hoe wij jouw organisatie hiermee kunnen helpen? Kijk dan hier voor meer informatie over onze NLP Business opleidingen. Eerst vrijblijvend kennismaken met NLP? Meld je dan hier aan voor een gratis NLP introductiemiddag. De eerst volgende is op vrijdag 27 juni in Zwolle.
