Je karakter geeft richting aan wie je bent. Het is die unieke combinatie van overlevingsmechanismen en karakterstijlen die we inzetten in verschillende soorten situaties. Zo gedraag je je thuis anders dan op je werk.
Mijn ouders noemden mij vaak ‘nieuwsgierig Aagje’. Ik wilde altijd weten waarom iemand iets deed óf juist niet deed. Dikwijls kreeg ik dan te horen: ‘Dat gaat jouw helemaal niets aan’. En dat voedde mijn nieuwsgierigheid uiteraard nog meer.
Het menselijke gedrag maakt mij nieuwsgierig: waarom doen mensen wat ze doen? Hoe kan het toch dat we onszelf regelmatig saboteren?
Vragen die in mij opkomen, zijn bijvoorbeeld:
- Hoe komt het dat sommige mensen het gevoel hebben dat ze nooit genoeg hebben?
- Waarom lukt het mensen soms niet om zich aan hun grenzen te houden?
- Waarom maken sommige mensen een drama van alles?
- Hoe komt het dat sommige mensen voortdurend ‘een kort lontje’ lijken te hebben?
Oké, laat ik eerlijk zijn, ik kan ook mijn hoofd wel eens breken over mijn eigen gedrag. Dan denk ik: ‘Waarom ben ik weer nèt te laat vertrokken?’ Of: ‘Dat had ik toch veel steviger moeten zeggen, nu draai ik weer om de hete brij heen.’ Of ik sputter: ‘Kom op Irene, kies gewoon, stop met twijfelen, je kunt het altijd nog veranderen.’
Op dagen dat ik het druk heb of moe ben, buitelen de gedachten soms over elkaar heen. Dan ben ik niet op m’n best en werk ik mezelf letterlijk tegen. Want door dat inwendige gesputter kan ik me moeilijker concentreren. Ik ben minder productief en dan heb ik nóg een reden erbij om niet tevreden te zijn;-).
Het karakter wordt helder en zichtbaar bij stress
Je karakter is een uniek samenspel van je belangrijkste eigenschappen, opvattingen, gedachten, gedragspatronen en zelfs lichamelijke kenmerken. Samen maken ze jou tot wie je bent, wat je denkt en wat je doet.
Je karakter is niet wie je bent, maar wat je doet.
Yvette Hooites Meursing
Daarmee is je karakter een bepalende factor voor het leven dat je leidt. Je karakter is namelijk van invloed op bijna alles wat je doet: van je leefstijl, slaapritme en stresspatroon tot en met de manier waarop je met leiderschap, relaties en zelfs je financiën omgaat.
Als je je karakter kent, is het veel makkelijker om te achterhalen waarom je doet wat je doet. En dat is cruciaal als je aan jezelf of je organisatie wilt werken.
‘Elk nadeel heb z’n voordeel’ (Cruijff)
Elk karakter heeft voor- en nadelen. Om te beginnen heeft iedere karakterstijl verschillende herkenbare kwaliteiten. Deze kwaliteiten hebben invloed op je gedrag in je werk, je relaties en contacten en óók op je uiterlijk en de keuzes die je maakt.
Elke karakterstijl heeft echter ook z’n zwakke punten. Valkuilen die zichtbaar worden wanneer je bijvoorbeeld stress ervaart. Je vertoont dan vanuit je karakter vecht- of vluchtgedrag. Hierdoor verminderd je effectiviteit en motivatie drastisch. Een valkuil hoeft echter geen valkuil te blijven.
Je hebt de vrijheid om te kiezen!
Misschien voelt het soms alsof je, vanwege je karakter, gevangen zit in bepaalde patronen en je weerstanden. Maar je hebt altijd een andere keuze!
Tussen een prikkel en jouw respons bestaat keuzevrijheid met oneindig veel keuzemogelijkheden. Je kunt andere mensen, plaatsen en dingen niet veranderen, maar je kunt wel jezelf veranderen.
Wijsheid om de juiste keuzes te maken
Hoe weet je nu of je de juiste beslissing neemt in de keuzeruimte tussen prikkel en respons? Hoe ontwikkel je je beoordelingsvermogen?
Volgens Stephen Covey zijn wijsheid en beoordelingsvermogen hetzelfde. Dit ontwikkel je door te werken aan zowel je karakter als aan je bekwaamheden. Denk aan je technische vaardigheden, je opgebouwde kennis en expertise en je vermogen om het grotere geheel en de relaties tussen de onderdelen te zien.
Karakter en bekwaamheden versterken elkaar en maken dat je wijze besluiten kunt nemen.
Hoe ontdek je jouw karakterstijlen?
Ik schreef net: “Als je je karakter kent, is het veel makkelijker om te achterhalen waarom je doet wat je doet.” Dat gaat dus om zelfkennis, maar hoe ontwikkel je dat? Iedereen ontwikkelt in z’n leven een bepaalde mate van zelfkennis. Het helpt als je durft te reflecteren, als je eerlijk naar feedback kan kijken, maar je kan ook een karakterstijlenscan laten doen. Dit versnelt het proces van jezelf leren kennen enorm. Dat maakt het als instrument zo effectief, en daarom werk ik er zo graag mee.
‘Nu ik weet wat mijn valkuilen zijn, moet ik er gewoonweg naar handelen.
Anders zou ik met open ogen in een burn-out raken.
Daar help ik echt niemand verder mee!’
(reactie van een directeur na het invullen van een karakterstijlenscan)
Het rapport dat uit een karakterstijlenscan volgt, geeft je inzicht in waarom je bepaalde zaken aanpakt op de manier zoals je dit nu doet. Het laat je daarnaast zien hoe je het beste kunt handelen in verschillende situaties.
Nieuwsgierig geworden hoe jouw karakter in elkaar steekt? Ik vertel je met plezier meer over hoe ik je daarbij kan helpen. Bel of mail mij gerust!
